افسردگی و مانیا
اختلـال رفتاری در تشخیص (Disorder Bipolar) یک نوع بیماری روانی است که با ایجاد اختلـال در نفر باعث بروز تغییرات و دگرگونی‌هـای ناگهانی در رفتار، حالـات، انرژی و توانایی عملکرد فرد مبتلـا میشود. ممکن است هر فردی در زندگی شخصی به دلـایل مختلف مانند شرایط محیط زندگی، فشار کاری و... تغییراتی در حالـات و رفتار خود مشاهده کند مثلـا این که یک روز کاملـا شاد و بشاش و پر انرژی است و در روز دیگر افسرده و کسل و بیحال، این قبیل تغییرات در حالـات رفتار انسان طبیعی است و گاهی پیش میآید و با بیماری دو شخصیتی کاملـا متفاوت است. این بیماری میتواند در پی یک خودکشی ناموفق، بر همـ خوردن یک رابطه عاطفی، طلـاق و جدایی و از دست دادن شغل و تهدید شدن موقعیت اجتماعی فرد رخ دهد. یک خبر خوب برای همه این بیماران این است که اختلـال دو شخصیتی قابل درمان است و بیماران پس از طی کردن پروسه درمانی خود میتوانند از یک زندگی عادی لذت ببرند.
نشانه‌هـای بیماری دو شخصیتی یا دو قطبی
این اختلـال رفتاری با تغییرات بسیار زیاد در رفتار و حالـات روحی فرد همراه است و دامنه این تغییرات از افسردگی، ناراحتی و ناامیدی بسیار شدید تا شادی و خوشی جنون آمیز گسترده است و در فاصله میان این دو قطب بیماری، فرد یک دوره زمان را نیز طی میکند.
همراه با این تغییرات در رفتار و حالـات بیمار، تغییرات عمده‌ای نیز در میزان انرژی و نحوه عملکرد بیمار رخ میدهد. دوره فراز و اوج گرفتن حالـات و رفتار را دوره جنون یا ( مانیا ) و زمان بهبود و کاهش شدید رفتارها را دوره افسردگی مینامند.
نشانه‌هـای دوره مانیا یا جنون
افزایش محسوس در میزان انرژی و فعالیت بیمار، ناآرامی و بیقراری
رفتارها و حالـات ناشی از شادی و خوشحالی بیش از حد
تحریک پذیری و زود رنجی شدید
بی ثباتی و ناپایداری عقاید و به قول معروف از شاخه‌ای به شاخه دیگر پریدن
سریع و تند و بدون تامل صحبت کردن
حواس پرتی و عدمـ تمرکز
بی خوابی و بد خوابی‌هـای شبانه
عدمـ توانایی جهت قضاوت میان خوب و بد، درست و نادرست
تمایل به خوشگذرانی و ولگردی‌هـای مداومـ بروز رفتارهای غیر عادی
افزایش شدید تمایلـات جنسی
تمایل به مصرف داروهای خواب آور
بروز رفتارهای پرخاشگرانه و تهاجمی بدون دلیل
تشخیص این دوره از بیماری بسیار آسان است، بویژه اگر بروز حداقل 3 تا از رفتارهای ذکر شده در بالـا بیش از یک بار در روز اتفاق بیفتد و این علـائمـ هر روز به مدت یک هفته تکرار شود.
نشانه‌هـا و علـائمـ دوره افسردگی
افسردگی، ناراحتی و بیاحساسی
احساس ناامیدی و گناه و بدبینی نسبت به هر چیز
احساس بیارزشی و بیهدف بودن
از دست دادن علـاقه و لذت در مورد مسائلی که پیش از این از آنها لذت میبرده است
کمـ شدن شدید انرژی و احساس رخوت و کسلی شدید
عدمـ توانایی در یادآوری مسائل، تصمیمـ گیری و تمرکز
احساس خواب آلودگی شدید در تمامـ طول روز
کاهش یا افزایش محسوس وزن بدن
بروز دردهای مزمنی که دلیل آن ناراحتی و بیماری جسمی نباشد
فکر کردن به مرگ و خودکشی و حتی تلـاش برای خودکشی
گاهی اوقات بیمار در دوره اوج بیماری علـایمی از روان پریشی و اختلـالـات روانی مانند توهمـ و فکر و خیالـات واهی از خود نشان میدهد. مثلـا عنوان میکند که قادر است چیزهایی را ببیند که افراد عادی نمی توانند ببینند و یا مصرانه بر عقاید و تفکراتی پافشاری میکند که با هیچ منطق و استدلـالی قابل توجیه نیست.
گاهی اوقات برخی افراد جنون و افسردگی را تواما و در یک زمان بروز میدهند که به آن حالت دو قطبی ترکیبی گویند. مثلـا در این شرایط فرد بیمار ممکن است به طور همزمان همـ بسیار غمگین و نا امید باشد و همـ شدیدا احساس پر انرژی و فعال بودن داشته باشد.
تشخیص بیماری دو قطبی یا دو شخصیتی
این اختلـال رفتاری مانند سایر بیماری‌هـای روحی و ذهنی است و از طریق معاینه فیزیکی و سی تی اسکن و یا آزمایش خون تشخیص داده نمی شود، بنابراین تشخیص آن بر عهده کارشناسان روان شناسی و روانپزشکی و از طریق اثبات علـایمـ و نشانه‌هـای این بیماری امکانپذیر است. در این راه تنها کسی که میتواند به بیمار کمک کند روانپزشک است. تشخیص این بیماری به ویژه در مراحل اولیه آن بسیار حائز اهمیت است. زیرا اقدامـ به خودکشی یکی از شایع ترین تبعات این بیماری روانی است. بنابراین تشخیص به موقع بیماری و اقدامـ جهت درمان آن میتواند فرد را از مرگ نجات دهد.
علل و عوامل به وجود آورنده بیماری دو شخصیتی
دانشمندان معتقدند از آنجایی که این بیماری در خانواده به ارث میرسد و احتمال بروز بیماری در کودکان که یکی از والدین به اختلـال دو شخصیتی مبتلـاست، بسیار بیشتر است، پس مساله ژنتیک در بروز آن نقش دارد. اما لـازمـ به ذکر است که ژنتیک به تنهایی در آن دخیل نیست و فاکتورهای دیگری همـ در این بیماری نقش دارند. از جمله میتوان به ساختار و فعالیت مغز و فاکتورهای محیطی اشاره کرد. اخیرا با استفاده از تکنیک‌هـای جدید عکسبرداری و تصویر برداری از مغز به وسیله MRI، FMRI، PET دانشمندان به این نتیجه رسیدند که مغز بیماران مبتلـا به اختلـال دو شخصیتی از نظر نحوه عملکرد با مغز یک انسان سالمـ متفاوت است.
بنابراین امید است که با تلـاش و تحقیق بیشتر در این زمینه درمان قطعی بیماران محرز شود. برای درمان چنین بیمارانی علـاوه بر مشاوره‌هـای روان شناسی، از درمان دارویی جهت کنترل حالت‌هـا و علـائمـ بیماری نیز استفاده میشود.
نقش غده تیروئید در این بیماری
در افراد مبتلـا به اختلـال دو شخصیتی، اختلـال و تغییر در عملکرد غده تیروئید بسیار مشخص‌تـر و جدی‌تـر است. زیرا افزایش یا کاهش شدید هورمون تیروئید منجر به تغییرات رفتاری بارز و مشخص میشود بنابراین کنترل سطح هورمون تیروئید و درمان پر کاری و کمـ کاری تیروئید در افراد مبتلـا به این بیماری روانی بسیار مهمـ است.
نقش نزدیکان بیمار در درمان وی
افراد مبتلـا به بیمارانی‌هـای روحی و روانی از جمله بیماران مبتلـا به دو شخصیتی به حمایت و کمک افراد خانواده و دوستان خود نیازمندند. در بسیاری از موارد دیده شده است که تشویق و کمک نزدیکان این بیماران در کوتاه‌تـر شدن پروسه درمانی بسیار موثر بوده است. برخورد این بیماران نیاز به بستری شدنهای طولـانی مدت در بیمارستان‌هـای روانی دارند و قطعا در این زمان بیشتر از هر وقت دیگری به حمایت و تشویق و دلگرمی نزدیکان و دوستان خود محتاجند. گاهی اوقات افراد خانواده مجبور هستند خود را با شرایط بیمار وفق دهند گرچه این کار بسیار مشکل است، اما تحمل و کمک به بیمار واقعا ضروری و مهمـ است.
ملحق شدن به گروههای پشتیبان یعنی گروهی از افراد که همگی به این اختلـال رفتاری مبتلـا هستند و بحث و تبادل نظر در درمان بیماران بسیار تاثیر گذار است.
